Tính từ ngày hôm nay đến 31/12/2018, hạn cuối cùng cho việc di dời Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng còn đúng 45 ngày. Không chỉ đối với người dân sinh sống ở các phường khu vực phía đông của TP Hạ Long mà cán bộ, công nhân Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng, Công ty tuyển Than Hòn Gai, Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản, tỉnh Quảng Ninh cũng đang đếm từng ngày để di dời hoạt động một cơ sở gây ô nhiễm môi trường đến địa điểm phù hợp hơn.

Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng được Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản giao vận tải, sàng tuyển, chế biến tiêu thụ than chủ yếu cho vùng Hòn Gai. Trung bình mỗi năm, nhà máy tiêu thụ khoảng 5-6 triệu tấn than. Ngày 10/12/2010, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết 33/2010/NQ-HĐND về những chủ trương, giải pháp tăng cường công tác quản lý, bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn 2011-2015, trong đó yêu cầu TKV phải thực hiện di chuyển Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng ra khỏi trung tâm đô thị TP Hạ Long xong trước năm 2015. Tuy nhiên, sau khi xem xét những kiến nghị khó khăn của Tập đoàn, tỉnh đã quyết định gia hạn, lùi thời gian di dời nhà máy đến hết năm 2018. 

Để thực hiện việc di dời Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng theo đúng tiến độ, TKV đã đầu tư 2 dự án gồm: Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai; nạo vét luồng cảng Làng Khánh phục vụ việc di chuyển vị trí sản xuất mới. Trong đó Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai giai đoạn 1 đã triển khai xây dựng các hạng mục công trình. Xác định Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai là dự án trọng điểm nhằm thực hiện cam kết với tỉnh Quảng Ninh về chấm dứt hoạt động của Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng vào ngày 31/12/2018, đồng thời giải quyết việc làm cho CNLĐ của Công ty Tuyển than Hòn Gai sau khi Nhà máy chấm dứt hoạt động, TKV đã yêu cầu chủ đầu tư, các đơn vị liên quan tập trung cao độ để hoàn thành dự án đúng tiến độ. Thời gian qua quá trình thi công thực hiện liên tục 2-3 ca trong ngày và dự kiến hoàn thành giai đoạn I của dự án vào ngày 14/1/2019; trong đó, tập trung thi công hạng mục Trạm sàng khô tại mặt bằng +30 đảm bảo hoàn thành đưa vào sử dụng từ ngày 1/1/2019.

Tại Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai, TKV đã đầu tư dây chuyền thiết bị công nghệ hiện đại, tiên tiến, đáp ứng nhu cầu chế biến than các mỏ khu vực Hòn Gai. Trong đó, giai đoạn 1 xây dựng hệ thống tiếp nhận than nguyên khai, kho than nguyên khai, khu vực sàng, nghiền, kho than thương phẩm; hệ thống băng tải bao che kín vận chuyển than nguyên khai từ các mỏ Hà Lầm, Hòn Gai về mặt bằng +30. Khi đi vào hoạt động đáp ứng công suất đạt 2,5 triệu tấn than/năm. Giai đoạn 2, lắp đặt bổ sung 1 hệ thống sàng khô, công suất 2,5 triệu tấn than/năm, tiếp tục đi vào hoạt động trong năm 2022, nâng công suất sản xuất trung tâm lên 5 triệu tấn than/năm. Song cùng với đó, sau khi di dời Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng, toàn bộ khâu bốc rót, tiêu thụ than vùng Hòn Gai sẽ được chuyển vào cảng Làng Khánh.

Khó khăn của TKV lúc này trước khi di dời Nhà máy đó là, trước ngày 31/12/2018, Công ty tuyển than Hòn Gai sẽ phải thu hồi toàn bộ lượng than dưới nền các kho tại mặt bằng Nam Cầu Trắng, chế biến, sàng tuyển, tiêu thụ hết lượng than này. Sau khi dừng Nhà máy phải thực hiện việc tháo dỡ, kiểm kê đánh giá, phân loại những tài sản còn sử dụng được và làm thủ tục thanh lý đối với những tài sản không sử dụng được trước khi bàn giao đất cho địa phương. Làm thế nào để sắp xếp hơn 500 lao động dôi dư do tái cơ cấu lại Công ty Tuyển than Hòn Gai khi thực hiện di dời Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng?

Sẵn sàng các phương án “hậu” di dời Tuyển than Nam Cầu Trắng, TKV đã có kế hoạch, các phương án điều tiết sản xuất phù hợp để đảm bảo hoạt động bình thường, không ảnh hưởng đến sản cuất của Tập đoàn và đời sống của người lao động trong thời gian di dời nhà máy. Tỉnh Quảng Ninh cũng đang xem xét đến việc xử lý về mặt bằng, nhà xưởng, kho bãi trong thời gian di dời Nhà máy, hỗ trợ trong xử lý lao động dôi dư sau tái cơ cấu và di dời Nhà máy…

Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng được di dời từ vị trí trung tâm phường Hòn Gai (TP Hạ Long) về khu vực cột 8 (phường Hồng Hà, TP Hạ Long) từ năm 1992, thời điểm đó việc di dời đã được xác định là tạm thời. Đến nay sau 26 năm tồn tại, Sàng tuyển than Nam Cầu Trắng sẽ được di dời đến khu cảng Làng Khánh (phường Hà Khánh, TP Hạ Long). Để đảm bảo ổn định hoạt động, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường, TKV cam kết sử dụng các công nghệ tốt nhất tại Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai mới. Như: đầu tư công nghệ sàng tuyển than hiện đại, tuyển than trong môi trường nước, hệ thống xử lý bùn nước theo công nghệ khép kín, sử dụng tối đa nước tuần hoàn. Việc vận chuyển than vào và ra bằng băng tải có mái che, tại các khu vực có tuyến băng qua khu dân cư, sử dụng băng tải có bao che kín. Hệ thống kho chứa than tuyển được tối ưu hóa theo địa hình trong khu vực, được bao che xung quanh phù hợp nhằm ngăn chặn tối đa việc phát tán bụi. Các phương tiện vận tải thủy vận chuyển than qua sông Cửa Lục, sẽ được che đậy kín.   

Với quyết tâm của TKV, sự hỗ trợ của tỉnh, tin rằng việc di dời Nhà máy sàng tuyển than Nam Cầu Trắng sẽ được thực hiện tốt, để đảm bảo môi trường sống cho người dân TP Hạ Long, vì giá trị trường tồn, sự phát triển bền vững của thành phố du lịch gắn với Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, Bái Tử Long.

Bài: Ngọc Lan

Trình bày: Tất Đạt