Vì sao trẻ có thể nhiễm virus Adeno nhiều lần?

Virus Adeno có nhiều tuýp khác nhau gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau, không có miễn dịch chéo giữa các tuýp nên một người có thể nhiễm Adenovirus nhiều lần.

Gần đây, thông tin về số trẻ mắc virus Adeno tăng đột biến được nhiều người quan tâm. Năm 2020, Bệnh viện Nhi Trung ương điều trị 631 ca mắc, trong đó có 13 ca tử vong. Năm 2021, có 316 trẻ phải điều trị tại viện, 8 ca tử vong. Trong khi đó, từ đầu năm đến đầu tháng 10, Bệnh viện này ghi nhận tới hơn 3.130 ca mắc, 9 ca tử vong.

Ca bệnh có xu hướng tăng nhanh theo từng tuần từ giữa tháng 9 đến nay. Chỉ trong 3 tuần, viện này ghi nhận gần 2.900 trẻ mắc virus Adeno.

Nhiều bệnh viện tại Hà Nội tiếp nhận và điều trị bệnh nhân mắc virus này. Người dân băn khoăn bệnh do virus Adeno có phải là bệnh mới nổi, một trẻ có thể nhiễm virus này nhiều lần hay không?

TS Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi - Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, đã có những giải đáp.

Aden là virus thuộc họ Adenoviridae, gồm 2 nhóm chính: gây bệnh ở chim và gây bệnh ở động vật có vú, bao gồm con người. Đây không phải là virus mới mà được phát hiện cách đây gần 70 năm. Hiện nay, hơn 60 tuýp huyết thanh của virus này đã được phân lập, chia thành 7 nhóm từ A đến G.

Biểu hiện khi bị nhiễm virus Adeno

Virus Adeno có nhiều tuýp, mỗi tuýp lại có thể gây bệnh ở vài cơ quan nên biểu hiện rất đa dạng:

- Sốt: có thể sốt cao, kéo dài 5 - 10 ngày

- Biểu hiện hô hấp: Ho, hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng

- Biểu hiện tại mắt: Mắt đỏ, chảy nước mắt, tiết nhiều nghèn, mắt ngứa, cộm, mi mắt sưng nề

- Biểu hiện tiêu hóa: Tiêu chảy, đau quặn bụng

Nhiễm viurs Adeno rồi có thể mắc lại không? Người lớn có nhiễm bệnh không?

Có. Virus Adeno có nhiều tuýp khác nhau gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau. Không có miễn dịch chéo giữa các tuýp nên có thể nhiễm nhiều lần. Virus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi, trong đó các đối tượng trẻ em, người lớn tuổi, mắc bệnh mạn tính thường có nguy cơ cao hơn.

Virus Adeno lây lan bằng cách nào?

Virus này có thể lây thông qua tiếp xúc với giọt bắn từ mũi hay miệng của trẻ bị nhiễm bệnh (ví dụ: trong quá trình ho, hắt hơi …); hay qua tiếp xúc tay với đồ vật hay bề mặt chứa virus sau đó lại chạm vào miệng, mũi, mắt mà chưa rửa tay.

Một số tuýp có thể lây qua phân người bệnh (ví dụ: trong quá trình thay bỉm). Ngoài ra, virus Adeno có thể lây truyền qua môi trường nước, như là bể bơi, nhưng ít phổ biến.

Những biểu hiện khi nhiễm virus adeno rất giống các loại bệnh thông thường về đường hô hấp. Vì thế dễ khiến việc phát hiện bệnh chậm trễ, virus có thêm cơ hội lây lan ra cộng đồng.

Virus Adeno có dễ bị tiêu diệt không?

Không! Sức sống của loại virus này khá tốt. Chúng có thể tồn tại khoảng 30 ngày nếu sống trong nhiệt độ phòng. Trong điều kiện 40 độ C, virus có thể sống trong nhiều tháng. Thậm chí với điều kiện âm 200 độ C, thời gian sống của virus Adeno có thể tính bằng năm.

Virus có thể nhân lên sau khoảng 30 giờ xâm nhập vào cơ thể người. Tuy nhiên, ở nhiệt độ 56 độ C, chúng có thể mất độc lực và bị tiêu diệt trong khoảng từ 3 đến 5 phút.

Thời gian tồn tại lâu trong môi trường cùng với khả năng nhân lên cao, khiến virus càng dễ dàng lây lan nhanh trong cộng đồng.

Làm thế nào để biết liệu con tôi có phải mắc virus Adeno hay không?

Khi trẻ có biểu hiện sốt cao, đau họng, soi họng có 2 amidal sưng to, kèm kết mạc mắt đỏ, ho, trong vùng có nhiều người đang mắc Adenovirus thì khả năng cao con bạn đang mắc Adenovirus. Việc xét nghiệm khẳng định cần được bác sĩ chỉ định, thông qua khám lâm sàng, yếu tố dịch tễ, tiền sử tiếp xúc, nguồn lây.

Khi trẻ bị mắc virus, cha mẹ cần làm những gì ở nhà?

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu Adenovirus, nhưng may mắn là bệnh thường tự ổn định sau 7 – 10 ngày. Điều trị cho trẻ mắc virus này bao gồm điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ.

Điều trị triệu chứng

- Hạ sốt: hạ sốt bằng paracetamol

- Vệ sinh mũi họng thường xuyên

- Nếu có viêm kết mạc thì nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần trong ngày

- Trẻ sốt cao, nôn, hoặc ỉa lỏng cần bù thêm nước. Nếu trẻ không uống được cần truyền dịch đường tĩnh mạch.

- Khám cơ sở y tế mỗi 1 – 2 ngày để được theo dõi và chăm sóc y tế kịp thời.

Điều trị hỗ trợ: cho trẻ nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn đủ bữa, đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ tránh bị mất nước.

Có nên dùng kháng sinh để điều trị virus Adeno không?

Không. Kháng sinh không có tác dụng với virus Adeno, chỉ dùng kháng sinh khi có bằng chứng của nhiễm vi khuẩn. Để phân biệt được giữa sốt do vi khuẩn và do virus Adeno, trẻ cần phải được thăm khám cẩn thận bởi các bác sĩ và làm các xét nghiệm để đánh giá.

Phòng bệnh do Adeno virus gây ra bằng cách nào?

Hiện nay, tại Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh do virus Adeno, nên việc phòng bệnh cũng tương tự như phòng bệnh lây qua đường hô hấp khác.

- Tăng cường hệ miễn dịch: bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng đặc biệt trẻ nhỏ.

- Giữ ấm, giữ ẩm đường hô hấp, vệ sinh mũi họng hành ngày.

- Tránh tiếp xúc nguồn bệnh, không nên đến nơi đông người trong thời gian dịch bệnh, đeo khẩu trang đúng cách.

- Vệ sinh tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn.