Với chủ trương “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”, sau 9 tháng triển khai đề án Bố trí công an chính quy về đảm nhiệm các chức danh công an xã (CAX) trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, với lộ trình bài bản, cách làm nghiêm túc, đã khẳng định hiệu quả, tính đúng đắn của đề án. Nhờ đó, không chỉ góp phần tinh giản bộ máy, biên chế trong lực lượng công an, đảm bảo tình hình ANTT ngay từ cơ sở, mà còn góp phần xây dựng lực lượng ngày càng chính quy, tinh nhuệ.

Tính đến tháng 5/2020, Đại úy Ngô Cô Tam đảm nhiệm chức danh Trưởng CAX Đông Xá, huyện Vân Đồn, được 9 tháng. Tuy đã hẹn trước nhưng chúng tôi gần như không có thời gian trò chuyện cùng Đại úy Tam bởi chỉ trong một buổi chiều, anh phải trực tiếp đi giải quyết 2 vụ việc phức tạp về ANTT trên địa bàn. Đại úy Tam cho biết: “Ở xã Đông Xá gần như ngày nào cũng xảy ra một vài vụ việc, nếu không va chạm giao thông thì đánh nhau hoặc đánh bạc, ma túy…”.

Trước khi đảm nhiệm chức danh Trưởng CAX Đông Xá, Đại úy Ngô Cô Tam biên chế ở Đội Cảnh sát hình sự - kinh tế - ma túy, Công an huyện Vân Đồn. Dù đã quá quen với việc tiếp xúc với các đối tượng, xử lý các vụ án hình sự phức tạp, tuy nhiên, ở cương vị trưởng CAX, nhiệm vụ của anh có nhiều khác biệt. 

“Khi còn ở đội nghiệp vụ, chúng tôi chỉ tập trung vào một lĩnh vực, còn công việc ở xã mang tính toàn diện, chúng tôi phải bao quát tất cả các lĩnh vực, tiếp xúc với nhiều hệ loại đối tượng, nhất là ở một địa bàn trọng điểm về ANTT như Đông Xá. Tuy nhiên, nhờ được đào tạo bài bản, chính quy, đồng thời được tập huấn nghiệp vụ CAX trước khi nhận nhiệm vụ, nên anh em CBCS luôn nỗ lực hết mình để đảm bảo an toàn địa bàn mình quản lý” – Đại úy Ngô Cô Tam chia sẻ.

Là xã được đánh giá có tình hình ANTT phức tạp nhất trên địa bàn huyện Vân Đồn, chỉ tính riêng quý I/2020, CAX Đông Xá đã tiếp nhận hàng loạt vụ việc phức tạp từ tin báo tố giác của nhân dân, trong đó có nhiều vụ liên quan đến cờ bạc, đánh nhau, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Với chức năng, vai trò của mình, CAX Đông Xá đã xử lý, giải quyết các vấn đề một cách nhanh gọn, triệt để, mang tính hiệu quả cao so với CAX bán chuyên trách trước đây.

Không những tăng cường lực lượng, đảm bảo an ninh, an toàn ngay từ cơ sở, giảm áp lực cho tuyến trên, sự có mặt của lực lượng công an xã chính quy cũng đã thể hiện được vai trò nòng cốt trong phòng, chống dịch Covid-19, nhất là trong những đợt cao điểm. 

Là xã có lượng công dân sinh sống và làm việc ở nước ngoài khá lớn, với 223 người, trong đó, có 26 người Việt Nam đã trở về địa phương, 25 người nước ngoài chuyển đến địa bàn trong đợt dịch, Công an xã Sông Khoai (TX Quảng Yên) đã làm tốt công tác nắm người, nắm hộ, vận động quần chúng giám sát và đưa người đi cách ly kịp thời, tránh sự lây lan mầm bệnh trong cộng đồng. 

Không chỉ là lực lượng nòng cốt trực tại 5 chốt kiểm soát phòng, chống dịch, với phương châm "đi từng ngõ, gõ từng nhà", Công an xã Sông Khoai cũng đã phối hợp với chính quyền địa phương và cán bộ y tế đến từng gia đình để thực hiện kê khai y tế, kết hợp thu thập dữ liệu quốc gia về dân cư và kiểm tra thân nhiệt cho từng công dân. 12.464 nhân khẩu đã được kiểm tra thân nhiệt trong toàn xã, đạt 100%.

Chưa khi nào việc kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng được triển khai một cách quyết liệt đến vậy. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Công an xã Sông Khoai đã tham mưu cho Chủ tịch UBND xã ra quyết định xử phạt hành chính 7 trường hợp về hành vi không đeo khẩu trang nơi công cộng với tổng số tiền 1,4 triệu đồng.

Trong giai đoạn dịch Covid-19 trở nên phức tạp, nhiệm vụ phòng, chống dịch được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, với lực lượng công an, dẫu chống dịch nhưng không quên nhiệm vụ đảm bảo ANTT. Đại úy Khổng Văn Hoằng, Trưởng CAX Sông Khoai, cho biết: “Chúng tôi xác định Sông Khoai là địa bàn luôn tiềm ẩn nguy cơ mất ANTT, đặc biệt là việc người dân được đền bù nhiều tiền nhưng chưa có việc làm, dẫn đến ăn chơi, đua đòi, dễ nảy sinh các hoạt động phạm tội, vì thế, luôn sẵn sàng các biện pháp ứng phó với các loại tội phạm, đảm bảo ổn định tình hình”.

Chỉ riêng trong tháng 4/2020, CAX Sông Khoai đã xử lý được nhiều vụ việc quan trọng. Trong đó, điển hình là đã phối hợp với Công an TX Quảng Yên và Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh, làm việc với các đối tượng có liên quan trong vụ án cố ý làm hư hỏng tài sản tại KCN Sông Khoai; phối hợp với Công an thị xã bắt 1 vụ/7 đối tượng đánh bạc…

Đại úy Ngô Cô Tam, Đại úy Khổng Văn Hoằng chỉ là 2 trong số 263 cán bộ, chiến sĩ về xã theo Đề án Bố trí công an chính quy về đảm nhiệm các chức danh công an xã (CAX) trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Không quản ngại khó khăn, gian khổ và những thiếu thốn bước đầu về trụ sở làm việc, nơi ăn, chốn nghỉ, ngay sau khi nhận nhiệm vụ, các đồng chí CAX đã bắt tay ngay vào công việc, tăng cường xuống địa bàn với mục tiêu bám sát cơ sở, gần dân, sát dân, tạo lòng tin trong nhân dân.

Để làm được những điều này, trước khi cử về xã, các đồng chí công an chính quy từ các phòng, đội nghiệp vụ đều được tập huấn về nghiệp vụ CAX do Công an tỉnh và Công an cấp huyện tổ chức. Cho đến nay, Công an tỉnh đã tổ chức 3 lớp bồi dưỡng cho 359 CBCS, trong đó có cả các cán bộ hiện đang thuộc các phòng, đội nghiệp vụ để tạo nguồn. Dự kiến trong năm 2020, Công an tỉnh tiếp tục báo cáo Bộ Công an để tổ chức 2 lớp bồi dưỡng với quy mô 120 người/lớp. 

Đồng thời, để công an gần dân, sát dân hơn, bám sát cơ sở hơn, nhất là ở các địa bàn miền núi, dân tộc thiểu số, Công an tỉnh cũng đã có kế hoạch tổ chức bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số cho lực lượng công an cơ sở.

Chủ trương đưa công an chính quy về xã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền các địa phương. Từ việc nhanh chóng sắp xếp, bố trí, luân chuyển các công chức giữ cương vị trưởng CAX bán chuyên trách trước kia vào các vị trí việc làm phù hợp để công an chính quy về tiếp nhận cơ sở, thực hiện nhiệm vụ cho đến việc hỗ trợ về cơ sở vật chất đã cho thấy sự quan tâm rất lớn của cấp ủy, chính quyền.

Có thể khẳng định, khi công an chính quy về xã đã tạo ra một “luồng gió mới” cho địa bàn cơ sở. Ở nhiều nơi, các đối tượng trước kia thường lợi dụng sự lỏng lẻo, thiếu quyết đoán, trình độ nghiệp vụ hạn chế, hay cả nể của CAX bán chuyên để hoạt động phạm tội thì nay, trước nhiều vụ việc được CAX chính quy xử lý kịp thời, quyết liệt, mang tính răn đe, hầu hết đều tỏ ra dè chừng. Chính sự chuyên nghiệp của công an chính quy trong việc giải quyết các vụ việc phát sinh, cũng như trong việc tuyên truyền người dân thực hiện tốt quy định của pháp luật đã khiến người dân nâng cao nhận thức, ý thức, có tinh thần đấu tranh tố giác tội phạm. Lực lượng công an chính quy khi về xã đã tiếp nhận toàn bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện vốn trang cấp cho lực lượng CAX bán chuyên trách trước đây. Các xã cơ bản bố trí 1-2 phòng làm việc cho lực lượng CAX nằm trong trụ sở UBND xã phục vụ công tác thường trực, tiếp dân. Tại một số địa phương, CAX được bố trí trụ sở riêng để thuận lợi cho việc thực hiện các nhiệm vụ đặc thù của công an. Các địa phương cũng chỉ đạo trích kinh phí mua sắm bổ sung trang thiết bị phục vụ công tác và sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ, đảm bảo điều kiện tốt nhất có thể để anh em yên tâm công tác.

“Từ ngày có công an chính quy về xã, người dân trong thôn, trong xã đã hình thành một thói quen mới, đó là mỗi khi xảy ra sự việc gì liên quan đến mất ANTT thì đều lập tức điện thoại báo cho đồng chí trưởng CAX theo số điện thoại đường dây nóng. Tình hình ANTT trong thôn cũng đã ổn định hơn nhiều so với trước kia” - ông Nguyễn Văn Tâm, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Trại Dọc, xã Bình Khê, TX Đông Triều, cho biết.

Việc đưa công an chính quy về đảm nhiệm các chức danh CAX là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước phù hợp với điều kiện thực tế và tình hình hiện nay. 

Căn cứ chỉ đạo của Bộ Công an, từ tháng 9/2018, Công an tỉnh đã tham mưu cho tỉnh ban hành Đề án bố trí công an chính quy đảm nhiệm các chức danh CAX trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Sau khi được phê duyệt, với sự ủng hộ, vào cuộc của cấp ủy, chính quyền địa phương, lực lượng Công an đã hoàn thành việc điều động công an chính quy đảm nhiệm các chức danh CAX nhằm giữ vững ANTT trên địa bàn.

Theo đó, tính đến ngày 14/2/2020, Công an tỉnh đã triển khai bố trí công an chính quy đảm nhiệm các chức danh CAX tại 98/98 xã, đạt 100% các xã có trưởng CAX chính quy. Đến nay, Công an tỉnh đã điều động, bố trí 263 cán bộ; trong đó có 89 trưởng CAX, 86 phó trưởng CAX (có 8 đồng chí giao phụ trách CAX); 88 công an viên. Đồng thời, chỉ đạo Công an cấp huyện phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương cơ cấu đồng chí trưởng CAX tham gia cấp ủy cấp xã. Kết quả, đã có 63 đồng chí trưởng CAX tham gia cấp ủy cấp xã, thành lập được 46 chi bộ CAX. Công an tỉnh đang tiếp tục rà soát, lựa chọn nhân sự để điều động, bố trí tối thiểu mỗi xã có 3 công an chính quy là đảng viên để thành lập chi bộ tại các xã. 

Những đồng chí được điều động đều đảm bảo các tiêu chuẩn, quy định về chức danh cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND, được đào tạo cơ bản về nghiệp vụ công an, có trình độ, nắm vững quy định của pháp luật, có năng lực quản lý chỉ đạo, tham mưu, kinh nghiệm xử lý, giải quyết tốt các vụ việc liên quan đến ANTT và vận động quần chúng tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc. Theo đó, đã có 26 đồng chí từ các phòng nghiệp vụ Công an tỉnh; 163 đồng chí từ các đội nghiệp vụ Công an huyện, thị xã, thành phố; 74 đồng chí từ Công an xã, phường, thị trấn, đồn Công an được điều động về đảm nhiệm các chức danh CAX.

*Đồng chí Nguyễn Thuận, Phó Giám đốc CA tỉnh: Sau 9 tháng triển khai đưa công an chính quy về xã, với cách làm bài bản, chuyên nghiệp, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở các địa phương trong tỉnh cơ bản được giữ vững, ổn định, giảm các điểm nóng, giảm các vụ việc phức tạp so với trước. Với quan điểm: Việc lớn thành việc nhỏ, việc nhỏ thành không có, giải quyết dứt điểm các vấn đề phát sinh ở cơ sở, CAX đã chủ động phát hiện, xử lý nhiều hệ loại đối tượng, giúp khám phá nhanh các vụ án, giảm áp lực cho tuyến trên. 

Đặc biệt, trong thời gian cao điểm chống dịch Covid-19, CAX đã phát huy hiệu quả rõ rệt trong công tác nắm người, nắm hộ, đảm bảo an toàn các khu cách ly, chốt kiểm soát liên ngành… Không những thế, đã phát huy vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa, làm giảm tỷ lệ tội phạm và các hành vi vi phạm trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

*Đường dây nóng ở Bình Khê (TX Đông Triều)

Vốn là Đội trưởng Đội An ninh Công an TX Đông Triều, Trung tá Nguyễn Thanh Tùng được điều động về xã Bình Khê đảm nhiệm chức danh Trưởng Công an xã từ đợt đầu tiên - tháng 8/2019. 

Là địa bàn phức tạp về ANTT, Bình Khê có diện tích lớn, dân cư đông nhưng sống không tập trung, trong khi đó, công an chính quy chỉ có 4 người. Do đó, ngay từ khi về nhận nhiệm vụ, Công an xã đã triển khai công bố, gắn biển “Đường dây nóng” tại tất cả các thôn, xóm, các điểm tập trung đông người trên địa bàn. 

“Đường dây nóng” đã nhận được rất nhiều tin báo tố giác tội phạm, trong đó 80% tin báo có chất lượng, đã giúp Công an xã ngăn chặn nhiều hoạt động, hành vi phạm tội, cũng như phối hợp với Công an thị xã khám phá nhanh được nhiều vụ án. Sáng kiến này đã được Công an TX Đông Triều đánh giá cao. 

*Vận dụng linh hoạt ở xã 100% đồng bào dân tộc

Nhận nhiệm vụ Trưởng Công an xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu, những ngày không trực, Đại úy Hoàng Minh Cảnh phải di chuyển hơn 20km để về với gia đình. Thời gian đầu, xã Đồng Văn được bố trí 2 công an chính quy, trong đó có một đồng chí chỉ còn 1 năm nữa là nghỉ chế độ. Khó khăn hơn nữa khi trụ sở công an xã không nằm trong khuôn viên UBND xã mà ở tạm trong căn nhà cũ, hàng ngày, Công an xã vừa lo giải quyết công việc, vừa tự túc lo việc cơm nước. 

Đồng Văn là xã biên giới, địa hình trải rộng, dân số 100% người dân tộc thiểu số, trong đó có 74% là người Dao. Hầu hết người dân không có thói quen đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông. 

“Việc phạt tiền đối với người dân tộc thiểu số sẽ khiến họ dễ nảy sinh tư tưởng chống đối. Hơn nữa, nhiều hộ nghèo không có điều kiện nộp phạt. Bởi thế, mỗi khi gặp trường hợp vi phạm Luật giao thông, Công an xã sẽ tuyên truyền, giải thích, nhắc nhở. Người dân tộc rất trọng lời hứa, vì thế, họ ít khi tái phạm” - Đại úy Hoàng Minh Cảnh chia sẻ.