Đến thăm Chiến khu Đông Triều xưa

Mỗi năm, đến dịp tháng 6, người dân ở TX Đông Triều lại náo nức tự hào tổ chức kỷ niệm ngày lịch sử 8-6, ngày mà nghĩa quân và lực lượng vũ trang cách mạng Đệ tứ Chiến khu đã khởi nghĩa thắng lợi, đánh dấu sự ra đời của chính quyền cùng với  tổ chức quân sự mới ở Đông Triều dưới sự lãnh đạo của Đảng...

Theo tài liệu lịch sử và những nhân chứng từng có mặt trong sự kiện trọng đại này, ngày 8-6-1945, từ trung tâm huyện lỵ Đông Triều cho đến khu mỏ Mạo Khê, Tràng Bạch và sang cả các huyện Chí Linh, Kinh Môn, Nam Sách (tỉnh Hải Dương), lực lượng vũ trang cách mạng cùng nhân dân lao động đồng loạt đánh chiếm các đồn của binh lính Nhật, giành được chính quyền về tay nhân dân và tuyên bố thành lập Chiến khu Đông Triều (còn tên gọi Đệ tứ Chiến khu hay Chiến khu Trần Hưng Đạo). Sự kiện đó đã cổ vũ các tầng lớp nhân dân thêm tin tưởng con đường khởi nghĩa vũ trang của Đảng và Bác Hồ sẽ đi tới thắng lợi. Tiếp những ngày sau đó, lực lượng vũ trang cách mạng đã nhanh chóng giải phóng từ Quảng Yên sang đến Hải Phòng và mở rộng cả vùng Duyên hải Bắc Bộ…

Ngày nay, sau 70 năm, đến thăm Nhà lưu niệm Chiến khu Đông Triều, ở thôn Bắc Mã, xã Bình Dương, TX Đông Triều, ta sẽ được tận mắt chứng kiến nhiều hiện vật quan trọng.

Nhà lưu niệm có diện tích trên 200m2, được huyện Đông Triều (nay là thị xã Đông Triều) xây dựng để lưu giữ và trưng bày các hiện vật, tư liệu, hình ảnh hào hùng của quân và dân ta trong giai đoạn tiền khởi nghĩa do những nghĩa quân Chiến khu xưa sưu tầm về. Vũ khí của nghĩa quân và lực lượng vũ trang cách mạng ngày ấy chỉ có gậy gộc, giáo mác, mã tấu, kiếm v.v.. nhưng đó cũng chính là những bằng chứng sinh động về tinh thần và trí tuệ, sức mạnh của chiến tranh nhân dân.

Khẩu súng trường Mutskotong do nghĩa quân đánh đồn Đông Triều đã thu được và sử dụng trong suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp cùng với mũi khoan, chiếc xẻng đào hầm được trưng bày tại đây.

Những vũ khí thô sơ, tự tạo của lực lượng vũ trang cách mạng ở Đông Triều ngày ấy không chỉ là sản phẩm của ý chí tự cường, trí thông minh, óc sáng tạo của quân và dân ta, mà còn phản ánh một cách sâu sắc đường lối, nghệ thuật quân sự của Việt Nam.

Như chiếc bánh xe của khẩu súng đại liên do công nhân Xưởng cơ khí Mạo Khê trực tiếp sản xuất để phục vụ chiến đấu này chẳng hạn.

Di tích lịch sử cách mạng Chiến khu Đông Triều đã được xếp hạng cấp quốc gia từ năm 1994, đây hiện là nơi người dân, đặc biệt là những Cựu chiến binh và thế hệ trẻ, thường xuyên về thăm, ôn lại truyền thống cha ông đánh giặc để tự hào về quá khứ hào hùng của quân và dân Đông Triều.

Bên cạnh Nhà lưu niệm, chùa Bác Mã ở xã Bình Dương là ngôi chùa cổ có vai trò quan trọng nhất trong việc hình thành căn cứ địa của Chiến khu,

còn đình, chùa Hổ Lao (ở xã Tân Việt) lại gắn liền với sự kiện lễ công bố thành lập Chiến khu Đông Triều xưa. Hai di tích này hiện đã và đang được phục dựng lại trên nền đất cũ phục vụ nhu cầu tham quan văn hoá của người dân và đã trở thành điểm đến của đông đảo du khách...

Nguyễn Xuân (CTV)