Bài 12: Những năm tháng khó khăn...

Trong suốt chặng đường lịch sử 50 năm xây dựng và phát triển kể từ ngày thành lập tỉnh đến nay (1963-2013), Quảng Ninh đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn thách thức. Từ những khó khăn thời kỳ đầu khi mới thành lập, đến những khó khăn gian khổ trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, rồi khó khăn do chiến tranh biên giới... Nhưng dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự đoàn kết phát huy truyền thống “Kỷ luật - Đồng tâm” của Vùng mỏ bất khuất, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Quảng Ninh luôn vượt qua mọi khó khăn thách thức để thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ đề ra trong từng giai đoạn. Trong đó không thể không nhắc đến những khó khăn, thách thức trong giai đoạn đầu thời kỳ đổi mới vào những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ trước...

Theo một tài liệu báo cáo ngày 29-10-1987 (còn lưu tại Văn phòng Tỉnh uỷ) thì thời gian này, chỉ nói riêng công tác lưu thông phân phối đã gặp rất nhiều ách tắc do sản xuất phát triển chậm; tổng giá trị mua các nguồn đạt thấp, trong khi đó hàng Trung ương lại về chậm và thiếu, chỉ đạt 58% kế hoạch, mua hàng địa phương chỉ đạt 66% chỉ tiêu kế hoạch. Từ đó, vấn đề lương thực luôn trong tình trạng căng thẳng; hết tháng 10-1987 Trung ương mới cấp 57.600 tấn, chỉ đạt 50,4% kế hoạch năm. Năm 1987, tính đến ngày 25-10, tỉnh vẫn còn nợ tiêu chuẩn lương thực từ tháng 9 về trước là 16.000 tấn (chưa kể nợ tháng 10). Lượng gạo tồn kho rất mỏng, toàn tỉnh chỉ còn 1.250 tấn; một số huyện, thị không còn gạo tồn kho như Hoành Bồ, Cẩm Phả, Tiên Yên v.v..

Tình hình khan hiếm lương thực diễn ra trên diện rộng và ảnh hưởng đến mọi cơ sở, mọi ngành và các tầng lớp xã hội. Theo số liệu điều tra thực tế của Liên hiệp Công đoàn tỉnh và phản ảnh của cơ sở thì đến cuối tháng 10-1987, ở Công ty Than Cẩm Phả có tới 30% công nhân phải ăn cháo một bữa, còn 1 bữa dựa vào bữa ăn công nghiệp ở nơi làm việc. Xí nghiệp Tuyển than Cửa Ông có 54 gia đình công nhân ăn cháo 2 bữa; Xí nghiệp Vận tải Cẩm Phả có 39 gia đình ăn cháo 2 bữa. Số đông các gia đình Nhà máy đóng tàu Hạ Long đã hết gạo ăn, một số phải bán đồ lấy tiền đong gạo. Ở Lâm trường Cẩm Phả, đội Dương Huy có 63/70 gia đình, đội Cộng Hoà có 48/60 gia đình phải ăn cháo và sắn thay cơm. Công ty Cầu cảng, Công ty Đường miền tây (thuộc Sở Giao thông) có 379 gia đình ăn cháo. Điều tra ở tổ 115 (phường Cẩm Phú, thị xã Cẩm Phả) có 18 hộ thì 16 hộ thiếu gạo phải ăn cháo kèm sắn; còn điều tra 106 hộ ở 6 phường thị xã Hòn Gai thì có 33 hộ khó khăn về gạo, phải chạy ăn từng bữa...

Đó mới chỉ là một số số liệu đơn lẻ, nhưng cũng đã cho thấy tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh những năm đầu đổi mới là vô cùng khó khăn. Đây cũng là khó khăn chung của cả nước thời bấy giờ, song, với tính chất của một tỉnh công nghiệp than, lực lượng công nhân khai thác mỏ chiếm tỷ lệ cao... nên tác động do “cơn bão GIÁ - LƯƠNG - TIỀN” với Quảng Ninh mạnh hơn, lớn hơn so với nhiều địa phương khác. Nhưng điều đáng ghi nhận là trong khó khăn, Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà vẫn kiên định, một lòng tin vào con đường đổi mới của Đảng.

Bước vào thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội năm 1987, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã về thăm và làm việc tại Quảng Ninh. Trong buổi làm việc với tập thể Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, đại biểu các lực lượng vũ trang và giám đốc các công ty than, đồng chí Tổng Bí thư đã nhấn mạnh: Với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật, trên cơ sở đó để từng bước đổi mới, cả trong nếp nghĩ, cách làm nhằm tháo gỡ khó khăn... Có thể nói, đây chính là phương châm xuyên suốt trong quá trình chỉ đạo và thực hiện các nhiệm vụ của tỉnh trong thời kỳ này. Và cũng là cơ sở, tiền đề để Quảng Ninh vượt qua khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi từ cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp sang cơ chế thị trường theo định hướng XHCN...

Hoàng Long
Bài 1: Chuyện Bác Hồ đặt tên cho tỉnh
Bài 2: Náo nức những ngày hợp nhất
Bài 3: Đài Truyền thanh Quảng Ninh và Báo Quảng Ninh ra đời
Bài 4: Quảng Ninh - Những lần đón Bác về thăm
Bài 5: Quảng Ninh và phong trào “Thanh niên ba sẵn sàng”
Bài 6: Âm vang chiến thắng trận đầu 5-8-1964
Bài 7: 1.500 ngày đêm và những con số đáng nhớ
Bài 8: Ngọc Vừng - Chiến công toả sáng
Bài 10: Những năm khó khăn 1980-1981 và phương châm "4 chế độ - 5 công khai"
Bài 11: Hội Văn nghệ Quảng Ninh được thành lập - Đội ngũ văn nghệ sĩ ngày một đông đảo, vững mạnh