Vua gà Tiên Yên

Gà Tiên Yên được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xếp hạng top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam; đang là một trong những sản phẩm OCOP chủ lực của huyện Tiên Yên và của tỉnh, mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân. Niềm tự hào ấy của người dân nơi cửa ngõ miền Đông của tỉnh đang vươn xa, trở thành hình ảnh văn hóa đặc trưng, góp phần kích cầu du lịch.

Gia đình anh Tô Văn Hoàn được chọn là đại diện cho đội thi xã Điền Xá (huyện Tiên Yên) tham gia Hội thi Vua gà năm 2023 diễn ra tại Tuần Văn hóa, Thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh lần thứ IV, năm 2023 (tháng 8/2023). Với niềm vui đầy tự hào, anh chia sẻ: “Việc đầu tư quy trình chăn nuôi đã được chúng tôi thực hiện nghiêm từ khi gia đình bắt đầu thực hiện mô hình gần 5 năm về trước. Do đó khi tham dự Hội thi năm nay, chúng tôi không phải chuẩn bị gì nhiều, mà chỉ cần lựa chọn thật kỹ từ trong đàn gà của gia đình. Tuy nhiên điều này cũng không dễ dàng vì tổng đàn lúc nào cũng duy trì hơn 5.000 con, trong khi chú gà trống muốn đi thi đấu được thì phải đáp ứng được những tiêu chí khắt khe mà Ban Tổ chức đưa ra. Đó là tuổi phải trên 7 tháng, có trọng lượng từ 3-3,8kg, mào gà dựng và màu đỏ tươi, có chùm lông râu ở cuống mỏ đặc trưng của giống gà Tiên Yên bản địa, lông đuôi cong đẹp, chân vàng khỏe, cựa dài...”.

Nhờ đầu tư chuẩn bị công phu, chú gà từ gia trại của anh Tô Văn Hoàn đã giành giải thưởng cao nhất của Hội thi: "Vua gà năm 2023". Ban Tổ chức còn trao tặng các giải thưởng khác, như: “Hoa hậu gà”, “Á hậu gà”, “Đôi gà đẹp”, “Gà thiến đẹp” và tổ chức giao lưu ẩm thực, khám phá văn hóa..., tạo được không khí vui tươi, hấp dẫn khó quên. Với 20 hợp tác xã, tổ hợp tác, gia trại chăn nuôi trong toàn huyện đăng ký tham gia tranh tài, Hội thi đã trở thành dịp để các hộ nông dân của địa phương giao lưu, học hỏi lẫn nhau, đồng thời tìm kiếm cơ hội kinh doanh, quảng bá thương hiệu Gà Tiên Yên đến người tiêu dùng. Gà Tiên Yên - sản phẩm OCOP chủ lực của huyện Tiên Yên và của tỉnh, đang trở thành một trong những hình ảnh văn hóa đặc trưng, góp phần kích cầu du lịch cho địa phương.

Từ nhiều năm qua, huyện Tiên Yên đã triển khai đồng bộ các giải pháp để khuyến khích phong trào chăn nuôi giống gà bản địa tại các hộ nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác nông nghiệp của địa phương. Có thể kể đến như: Chính sách hỗ trợ con giống, lãi suất vốn vay để phát triển mô hình gà Tiên Yên; quan tâm đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến tiêu thụ gà Tiên Yên tới người dân và du khách... Đặc biệt phải kể đến nỗ lực đẩy mạnh ứng dụng KHCN vào các khâu chăn nuôi, giúp nâng cao hiệu quả đầu tư và năng suất, chất lượng sản phẩm gà Tiên Yên, đáp ứng yêu cầu cao của thị trường về nguồn thực phẩm ngon, sạch, an toàn. Cụ thể, từ tháng 3/2021 UBND huyện Tiên Yên phê duyệt nhiệm vụ KHCN về “Ứng dụng khẩu phần thức ăn tự phối trộn từ nguồn nguyên liệu sẵn có nhằm nâng cao chất lượng thịt và hiệu quả chăn nuôi gà Tiên Yên thương phẩm”. Nhiệm vụ do Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Bộ NN&PTNT) chủ trì tổ chức thực hiện. Qua đó huyện đã xây dựng được quy trình chăn nuôi chuẩn, có thể áp dụng đồng nhất ở tất cả các trang trại, gia trại trên địa bàn. Đồng thời có công thức khẩu phần thức ăn cho gà cân đối dinh dưỡng, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giúp nâng cao chất lượng thịt, tỷ lệ dinh dưỡng trong thịt gà và tăng năng suất chăn nuôi.

Đến nay toàn huyện Tiên Yên có trên 400 cơ sở nuôi gà Tiên Yên quy mô tập trung trên 500 con/lứa; 7 HTX sản xuất, nuôi gà Tiên Yên thương phẩm; 4 cơ sở sản xuất giống gà Tiên Yên, quy mô đạt 1,2 triệu con giống/năm. Trong đó có 24 trang trại tổng hợp chăn nuôi gà theo mô hình VietGAP, bước đầu phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết. Sản lượng gà thịt Tiên Yên thương phẩm toàn huyện đạt trên 1,2 triệu con/năm, doanh thu đạt gần 400 tỷ đồng/năm, gấp 8,5 lần so năm 2010.

Thương hiệu gà Tiên Yên đang được địa phương khai thác theo hướng hiệu quả. Đó là vừa giữ gìn được văn hóa truyền thống vùng nông thôn, bảo tồn được nguồn sản vật quý mang tính bản địa độc đáo, vừa thay đổi tư duy để phát triển du lịch trải nghiệm, mang lại lợi ích kinh tế lớn từ tiềm năng sẵn có.