Nâng cao năng lực xúc bốc các mỏ lộ thiên

Hiện nay, trung bình mỗi năm, các mỏ khai thác than lộ thiên thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) thực hiện xúc bốc khoảng 180 triệu m³ đất đá, hệ số bóc dao động từ 11,2-11,5m³/năm. Để nâng cao năng lực xúc bốc, các mỏ đầu tư đồng bộ thiết bị công suất lớn, hiện đại, hình thành các tổ hợp xúc bốc - vận tải phù hợp để nâng cao năng lực khai thác trong điều kiện sản xuất ngày một khó khăn.

Sau hơn một năm hợp nhất, Công ty CP Than Cao Sơn - TKV trở thành đơn vị mỏ lộ thiên có sản lượng than khai thác lớn nhất TKV, với trên 6 triệu tấn than/năm. Để đảm bảo sản lượng than khai thác, bình quân mỗi năm, Cao Sơn cần xúc bốc từ 65-70 triệu m³ đất đá trong điều kiện ngày càng xuống sâu, cung độ vận tải xa, chiều cao nâng tải lớn.

Ông Đỗ Văn Kiên, Phó Giám đốc Công ty, cho biết: Để hoàn thành khối lượng đất đá xúc bốc khổng lồ mỗi năm, Công ty đầu tư thiết bị xúc bốc hiện đại, dung tích gầu xúc lớn đồng bộ với ô tô trọng tải lớn. Hiện nay, trong điều kiện khai trường rộng trên 1.390ha, Than Cao Sơn quản lý, vận hành 361 thiết bị khai thác. Trong đó có 53 máy xúc các loại, từ máy xúc điện EKG đến các dòng máy thủy lực gầu ngược dung tích lớn như PC1250, PC2000. Đồng bộ với những thiết bị xúc bốc này là 250 xe vận chuyển đất đá và than, có tải trọng từ 35-100 tấn. Tùy từng vị trí sản xuất, Công ty sẽ bố trí các thiết bị xúc bốc và vận tải liên kết, đồng bộ với nhau.

Các mỏ lộ thiên vùng Quảng Ninh hiện có Công ty CP Than Hà Tu, Công ty CP Than Cọc Sáu, Công ty CP Than Đèo Nai và Công ty CP Than Cao Sơn. Bình quân mỗi năm, sản lượng than khai thác từ các mỏ này chiếm 30-40% tổng sản lượng than nguyên khai của TKV và khối lượng đất đá cần xúc bốc là khoảng 167 triệu m³.

Để thực hiện công tác xúc bốc, các mỏ đang sử dụng khoảng 150 máy xúc các loại. Trong đó, chủ yếu là máy xúc thủy lực gầu ngược có dung tích từ 3-12m³ với 77 chiếc, còn lại là máy xúc chạy điện EKG dung tích gầu từ 3,5-6,7m³. Năng suất xúc bốc của các thiết bị này đạt từ 0,8-1,7 triệu m³/năm, đáp ứng được khoảng 83% khối lượng đất đá bóc của các mỏ.

Tiến sĩ Đoàn Văn Thanh, Trưởng Phòng Công nghệ Khai thác lộ thiên, Viện Khoa học & Công nghệ Mỏ - Vinacomin, cho biết: Các mỏ lộ thiên vùng Quảng Ninh có chung đặc điểm là “trên sườn núi, dưới moong sâu”. Khi khai thác xuống sâu sẽ gặp một số yếu tố bất lợi như số tầng công tác nhiều, điều kiện địa chất thủy văn, địa chất công trình phức tạp; chiều cao nâng tải lớn, cung độ vận tải xa, mức độ tiêu hao nhiên liệu lớn. Trong bối cảnh đó, Viện đã cùng các đơn vị nghiên cứu, áp dụng các giải pháp đồng bộ thiết bị xúc bốc - vận tải trên cơ sở đảm bảo các thông số hình học mỏ theo thiết kế (chiều rộng, đường vận tải, chiều cao tầng, góc nghiêng sườn tầng, góc dốc bờ công tác…) từ đó đảm bảo an toàn trong sản xuất.

Hiện nay, các mỏ lộ thiên vùng Quảng Ninh đang triển khai đồng bộ máy xúc chạy điện EKG và máy xúc thủy lực có dung tích gầu từ 3,5-6,7m³ với ô tô tải trọng từ 36-58 tấn. Sự kết hợp này được nhận định là tương đối phù hợp trong điều kiện khai thác mỏ hiện nay. Năng suất của các loại máy xúc này đều tăng từ 101-122% so với định mức. Các loại máy xúc có dung tích gầu lớn từ 8-12m³ được các mỏ kết hợp với ô tô có tải trọng từ 90-130 tấn. Các tổ hợp thiết bị công suất lớn này khi hoạt động liên kết với nhau cũng cho năng suất ổn định, đảm bảo định mức do TKV ban hành.

Mặt khác, việc đơn vị đầu tư đồng bộ thiết bị công suất lớn, hiện đại thay thế thiết bị cũ đã hết khấu hao vừa giúp giảm giá thành khai thác than, vừa giúp các mỏ tận thu thêm từ 90.000-110.000 tấn than mỗi năm, tỷ lệ tổn thất tài nguyên giảm từ 4,9-4,3%/năm.

Mặt khác, mục tiêu phát triển khoa học công nghệ của TKV giai đoạn 2021-2025 là chuyển đổi mô hình khai thác mỏ lộ thiên truyền thống sang mỏ lộ thiên thông minh, hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, TKV tiếp tục chủ trương ứng dụng và đưa vào sản xuất các thiết bị cỡ lớn để nâng cao năng lực xúc bốc và vận tải liên tục tại các mỏ, từng bước hình thành đội ngũ lao động, thợ mỏ công nghệ cao để làm chủ thiết bị, máy móc, xây dựng và phát triển mỏ theo hướng bền vững.