Khe Chàm mùa than mới

Khe Chàm giờ là một chàng trai đang bước vào độ tuổi rất sung sức, tuổi 36 đầy nội lực. Khe Chàm như đoạn cuối vỉa than miền Đông Bắc Tổ quốc. Chúng tôi mang theo những cảm xúc thật đặc biệt về những người thợ lò nơi đây khi về Khe Chàm giữa mùa than…

Từ mỏ hầm lò nhỏ bé đến tầm vóc hiện đại

Đến Khe Chàm bây giờ không còn hình ảnh của một Khe Chàm cách nay hơn 20 năm trước tôi có dịp đến, là hình ảnh còn bụi bặm, còn cũ kỹ. Khe Chàm bây giờ là mỏ hiện đại, mỏ sạch, quang cảnh môi trường từ cổng văn phòng công ty đến khu nhà các phân xưởng phụ trợ là cảnh quan môi trường rất phong quang ngăn nắp, như nói lên chủ nhân thật chăm chú đến từng chi tiết ngôi nhà của mình…

Công ty Than Khe Chàm được thành lập ngày 1/1/1986, tiền thân là khu khai thác tách ra từ mỏ Mông Dương - Khe Chàm. Bao năm qua, lớp lớp thế hệ thợ mỏ Khe Chàm đã không ngừng phấn đấu, nêu cao tinh thần "Kỷ luật - Đồng tâm", đoàn kết, nhất trí, vươn lên khắc phục mọi khó khăn, thách thức để thực hiện nhiệm vụ và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Than Khe Chàm nay vẫn là đơn vị sản xuất than hầm lò thuộc diện khó khăn nhất của TKV, mức xuống sâu hiện tại của công ty ở mức -220m. Nếu như ngày đầu thành lập, công suất khai thác của công ty chỉ đạt khoảng 150.000 tấn/năm, thu nhập người lao động thấp, phụ thuộc chủ yếu vào cơ chế phân phối, bao cấp, thì đến nay Than Khe Chàm đã không ngừng lớn mạnh cả về cơ sở vật chất và nguồn lực lao động. Hiện công ty có 14 công trình khai thác và đào lò với tổng số 3.500 cán bộ, công nhân. Sản lượng than khai thác ước đạt 1,65 triệu tấn, doanh thu trên 2.000 tỷ đồng, thu nhập bình quân người lao động ước đạt 11,6 triệu đồng/người/tháng.

Mấy năm qua, Than Khe Chàm đã tập trung đổi mới công nghệ, huy động tối đa nhân lực, máy móc thiết bị đẩy nhanh tiến độ khai thác than. Bằng mọi biện pháp hữu hiệu nhằm tăng thời gian làm việc hữu ích, cắt giảm thời gian đi lại, công ty đã đầu tư lắp đặt hệ thống tời cáp treo vận chuyển người đến gần vị trí sản xuất nhất. Năm 2021, công ty đã hoàn thiện lắp đặt hệ thống tời cáp treo vận chuyển người RJKY 55-35/2.500 đến các tuyến đường lò chính và từ đầu năm 2022 đến nay, Than Khe Chàm đầu tư lắp đặt thêm 4 hệ thống tời cáp treo vận chuyển người đến các vị trí đường lò phụ.

Hiện nay, Công ty Than Khe Chàm duy trì hoạt động ổn định lò chợ cơ giới hóa đồng bộ công suất 600.000 tấn/năm, nhờ được đầu tư công nghệ nên chỉ tiêu kế hoạch năm 2022 Công ty Than Khe Chàm đã vượt lên ngoạn mục qua 1,65 triệu tấn, lương bình quân vẫn giữ mức ổn định trên 17 triệu đồng/người /tháng. Mùa than cuối năm 2022, Khe Chàm phấn đấu vượt và chạm mốc 1,7 triệu tấn để hướng đến năm 2023 chạm mốc mong đợi là 1,8 triệu tấn.

Nhờ có nhiều biện pháp đồng bộ mà Khe Chàm được TKV đánh giá kết quả sản xuất đạt được những chỉ tiêu ấn tượng. Về sản lượng, công ty đã khai thác trên 1,39 triệu tấn than nguyên khai, đạt 80,3% so với kế hoạch đầu năm, bằng 111% so với cùng kỳ năm 2021; than tiêu thụ đạt hơn 1,38 triệu tấn, đạt 81,5% so với kế hoạch năm, bằng 112% so với cùng kỳ năm 2021.

Trao đổi với chúng tôi, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Công ty Than Khe Chàm Vũ Quang Tuyến cho biết: Công ty đang tập trung tối đa nhân lực máy móc, đẩy nhanh tiến độ ra than. Mùa than này, Khe Chàm đang nỗ lực tận dụng mọi cơ hội để khẳng định năng lực sản xuất, bứt phá tăng sản lượng trong giai đoạn tới. Chúng tôi tiếp tục ưu tiên chú trọng các giải pháp an toàn lao động, phòng chống dịch, cải thiện điều kiện làm việc, tăng năng suất, thu nhập cho công nhân, lao động.

Những điều kỳ diệu từ lò sâu

Dịp này tôi về Khe Chàm thật lâu so với nhiều dịp trước. Các bạn quen biết đón tôi như người thân của mỏ trở về. Những con người chất phác, những con người làm việc cần mẫn và trách nhiệm. Họ trẻ, họ có trình độ, có năng lực và luôn tuân thủ kỷ luật lao động rất nghiêm cẩn. Vũ Quang Tuyến quê ở Nam Định, theo gia đình ra mỏ từ khi là học sinh. Giờ Tuyến là một người thợ lò kỳ cựu, là một lãnh đạo công ty trưởng thành từ thợ lò. Ấn tượng đầu tiên là anh kể về vụ thoát nạn trong lò, trong khoảnh khắc đặc biệt mà chỉ là người trong cuộc mới cảm nhận được trọn vẹn cái khoảnh khắc sinh tử ấy. Đó là vụ bục túi nước trong lò, anh và đồng đội đã may mắn thoát ra, khi ấy anh mới có một năm tuổi nghề lò. Một thợ lò trẻ và biết xử lý tình huống để thoát ra như thế là một điều rất quý giá cho kinh nghiệm của người gắn bó với hầm lò sâu thăm thẳm ấy. Dù đã là lãnh đạo công ty, nhưng với Tuyến, những nỗi niềm của người làm sản xuất trực tiếp vẫn cứ như ngọn lửa trào sôi. Hễ nói về lò bễ, về ca kíp của người thợ là anh như… thành một người khác, cứ như là ngọn lửa than bừng lên.

Với nhiệm vụ chung, Khe Chàm luôn quan tâm đồng hành để thợ lò trẻ gắn bó lâu dài với mỏ. Như hôm trước chúng tôi gặp nhóm mấy cậu thợ lò trẻ ngồi ăn ngô nướng ở quán cóc ngay đầu khu tập thể của họ. Có cậu là người Tày, cậu là người H’Mông,  quê ở Lai Châu, ở Lào Cai. Họ ríu ran chuyện trò. Khi tôi hỏi có quen với công việc làm lò không, đã bớt nhớ nhà chưa, đã đi ra tắm biển Vân Đồn chưa? Các thợ trẻ đều bảo quen rồi và biết được nhiều hơn và bằng lòng với công việc đã lựa chọn, vì công ty luôn quan tâm đến thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần. Một cậu có hơn ba năm làm lò Khe Chàm quê ở Thái Nguyên cho biết đã rủ thêm người anh em về cùng làm mỏ. Họ đã lập nghiệp tại Khe Chàm và không có ý định về quê nữa, vì công việc ở đây rất ổn định. Ví như nhà ở cho công nhân lò ở khu tập thể cao tầng đầy đủ tiện nghi, hiện đại, đi làm thì gần khai trường.

Hôm sau thì chúng tôi có dịp đến thăm cặp vợ chồng thợ lò đặc biệt, họ có câu chuyện tình cổ tích đang được công ty quan tâm chăm lo hàng đầu. Đó là vợ chồng thợ lò Triệu Nguyên Chuyên và Bùi Thị Điểm, họ quen nhau qua mạng xã hội và nên duyên vợ chồng trong sự phản đối từ gia đình đến xã hội. Vì Chuyên là người Tày ở mãi tỉnh Bắc Kạn, còn Điểm bị tật nguyền quê ở Hưng Yên, không có khả năng lao động. Nhưng đến nay, họ đã bên nhau hạnh phúc hơn 5 năm rồi. Chúng tôi cùng anh Vũ Quang Tuyến và Nguyễn Quang Thái, Chủ tịch Công đoàn Công ty thăm vợ chồng Chuyên, Điểm. Thật không tin nổi, thân hình Điểm khòng khoèo như một cái lá mỏng manh và héo úa, như thể chả chăm lo được bản thân, nhưng Điểm vẫn vượt qua và tự làm được mọi việc. Nhưng khâm phục nhất cô ấy đã mang thai và vượt cạn thành công. Cậu bé Bùi Trung Đức giờ 5 tuổi, rất kháu khỉnh, lành lặn. Đoàn nhà văn chúng tôi có ba chị em nữ, nhìn vợ chồng Chuyên ai cũng ái ngại và ứa lệ nhưng lại cùng cười vui vì Triệu Nguyên Chuyên cứ cười tươi, và cô vợ cũng cứ ríu rít "nói chuyện” với chúng tôi bằng những ngón tay khòng khoèo gõ vào cái điện thoại để hiện ra tài khoản facebook của cô ấy và ngón tay khòng gập kia chỉ vào hình cậu bé đẹp như thiên thần, rằng đó là con trai họ. Nụ cười của Điểm cũng vẹo theo dáng người, vẹo theo những ngón tay.

Điểm trong tình cảnh ấy nhưng Chuyên vâm váp cao to, vóc dáng một chàng trai tuấn tú cứ cười tươi cùng vợ khiến chúng tôi vội xóa tan những âu lo về họ. Chàng thợ lò ấy chịu khó làm lụng, được đơn vị ưu tiên nên cả năm chỉ phải đi ca hai để anh có thời gian hỗ trợ người vợ đặc biệt ấy. Lãnh đạo Khe Chàm luôn bên cạnh họ, tạo điều kiện để họ được trọn vẹn trong tình yêu như cổ tích đó. Anh Tuyến và anh Thái đều bảo Triệu Nguyên Chuyên năm nay có kế hoạch làm nhà thì Công ty sẽ hỗ trợ kinh phí. Nghe mà ấm lòng. Nghe mà rưng rưng. Nghe để biết về tấm tình của những người thợ mỏ trong điều kiện cụ thể ở đây, mảnh đất Khe Chàm đầy nắng gió, còn nhiều khó khăn, nhưng họ đã và đang đùm bọc nhau trong một gia đình lớn mang tên Thợ Mỏ.

Chia tay Khe Chàm, chúng tôi mang theo những cảm xúc thật đặc biệt về những người thợ lò nơi đây, càng thấy sự nỗ lực không ngừng của lớp lớp người thợ mỏ hôm qua và hôm nay luôn như những mùa than bội thu.