NSND Hoàng Cúc nhớ kỷ niệm với đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi 'Tướng về hưu'

Đạo diễn, NSND Nguyễn Khắc Lợi được nhiều thế hệ học trò và đồng nghiệp quý mến bởi tính cách hiền lành, luôn lắng nghe và tôn trọng sự sáng tạo của diễn viên. Những năm cuối đời, ông vẫn say nghề, nói với học trò rằng "thèm đi phim quá".

Tôn trọng, quan tâm diễn viên

Đạo diễn, NSND Nguyễn Khắc Lợi nổi danh từ những bộ phim như Tướng về hưu, Hai bà mẹ, Miền đất không cô đơn, Tiếng cồng định mệnh, Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong... Ông là thầy của nhiều diễn viên, đạo diễn nổi tiếng.

Nghe tin đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi qua đời sáng 2/8, nhiều nghệ sĩ tiếc thương tấm gương suốt đời lao động nghệ thuật.

NSND Hoàng Cúc chia sẻ với Tiền Phong nhiều kỷ niệm với đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi khi làm phim Tướng về hưu(năm 1988). Đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi rất dễ tính, luôn lắng nghe và tôn trọng sự sáng tạo của diễn viên.

Tướng về hưu dựa theo truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Phim kể những câu chuyện đau xót về tình cảm gia đình bị mai một trong xã hội Việt Nam lúc giao thời, khi đồng tiền chi phối mọi mối quan hệ. Trong phim NSND Hoàng Cúc đóng vai bác sĩ Thủy - con dâu vị tướng già. Thủy là nhân vật phản diện trong phim, có những cách kiếm tiền khiến nhiều người rùng mình.

NSND Hoàng Cúc kể khi đóng Tướng về hưu, nếu diễn viên góp ý và đề xuất, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi luôn sẵn lòng ghi nhận. Ông thường động viên mọi người chỉ cần cố gắng thay đổi sao cho hay hơn là được. Đạo diễn rất vui khi các diễn viên nghiên cứu kỹ từng chi tiết trong phim.

"Cảnh nhân vật Thủy vừa hút thuốc vừa đếm tiền, ê-kíp đã chuẩn bị sẵn bối cảnh xoay quanh một chiếc bàn. Nhưng tôi thấy ngồi trên bàn không ổn, không ra chất của cô Thủy nên đề xuất mọi người trải chiếu ngồi dưới đất. Đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi đồng ý ngay và còn khen ý tưởng hay", NSND Hoàng Cúc kể.

Trong ký ức của nghệ sĩ gạo cội, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi hiền lành, cởi mở với đồng nghiệp. Đúng ngày khai máy phim Tướng về hưu, NSND Hoàng Cúc bận lịch diễn ở tỉnh khác, băn khoăn không dám thông báo cho đoàn phim. Tuy nhiên sau đó lịch diễn bị hủy do thời tiết, bà quay lại bối cảnh Tướng về hưu để kịp khai máy.

"Tôi đến muộn chừng 10 phút, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi chỉ hỏi nhỏ sao đến muộn thế và dặn hóa trang nhanh để còn quay phim. Đến nửa phim, tôi mới dám nói thật rằng lúc đó bị trùng lịch diễn, nhưng đoàn phim quy tụ nhiều nghệ sĩ gạo cội nên không biết báo cáo thế nào cho phải", NSND Hoàng Cúc nhớ lại.

Vài tháng trước, NSND Hoàng Cúc có ý định cùng một số đạo diễn trẻ tới thăm NSND Nguyễn Khắc Lợi để nghe ông kể chuyện nghề và chia sẻ kinh nghiệm với thế hệ sau. Đáng tiếc dự định chưa kịp thực hiện thì NSND Nguyễn Khắc Lợi đã đi xa.

Đạo diễn Nguyễn Quang Quyết cũng không giấu được sự xúc động khi nhớ về người thầy dìu dắt anh trong sự nghiệp làm phim. Anh được hai con của đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi báo tin buồn khi đang trên đường đi công tác. Các thế hệ học trò đều yêu mến đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi vì tính tình hiền lành, tốt bụng, quan tâm tới mọi người.

Ông là một trong những người thầy đầu tiên tham gia đào tạo đạo diễn điện ảnh trình độ đại học ở Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Gặp học trò ở đâu ông cũng ân cần hỏi han không chỉ chuyện nghề mà cả công việc cá nhân, gia đình...

"Đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi say nghề vô cùng. Mấy năm trước, tôi và đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền đến thăm ông. Ở tuổi 90, ông vẫn nói với chúng tôi: Tao thèm đi phim quá. Câu nói khiến chúng tôi xúc động, được truyền thêm cảm hứng yêu nghề, cống hiến cho nghệ thuật", đạo diễn Nguyễn Quang Quyết kể. Anh nhiều lần không kìm được nước mắt khi nhắc lại những kỷ niệm bên người thầy.

Thân thiện với đồng nghiệp, duyên dáng trong điện ảnh

GS.TS Trần Thanh Hiệp - nguyên Hiệu trưởng Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội - chia sẻ về lần đầu gặp đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi. Khi đó, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi là cựu sinh viên Đại học Điện ảnh Mátxcơva, trở lại trường với tư cách thực tập sinh chuẩn bị cho việc đào tạo điện ảnh bậc đại học ở Việt Nam.

"Ông là người hiền lành, bình dị, luôn thân thiện, hòa đồng. Nếu có ai lúc đó giới thiệu với đám sinh viên chúng tôi đây là một kỹ sư, một chủ nhiệm hợp tác xã, chắc tôi sẽ chẳng nghi ngờ. Nhưng trước ánh mắt tò mò của chúng tôi, ông bỗng trở thành người khác - cuồng nhiệt, sắc sảo, duyên dáng khi nói đến những bộ phim mà ông định làm, đến khát khao sáng tạo hay con đường phát triển của điện ảnh Việt Nam", đạo diễn Trần Thanh Hiệp kể.

Ông khẳng định đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi là người thầy mẫu mực, gần gũi, hết lòng vì sinh viên.

"Khi tôi làm hiệu trưởng Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, có lần Bộ trưởng Bộ VHTTDL đến thăm và làm việc ở trường. Đưa Bộ trưởng đi khảo sát cơ ngơi của trường, tình cờ thấy NSND Khắc Lợi đang đứng lớp, tôi nói với Bộ trưởng rằng đây là nghệ sĩ, nhà giáo mà lãnh đạo ngành văn hóa rất nên vào thăm. Ngôi trường này phát triển một phần nhờ vào những người như đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi", GS.TS Trần Thanh Hiệp chia sẻ. Ông nói cuộc gặp hôm đó giữa ba người diễn ra đầy xúc động.

Đạo diễn Nguyễn Tiến Dũng nói với Tiền Phong rằng đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi là một nghệ sĩ rất đặc biệt. Ông giản dị, ấm áp và vô cùng yêu thương các học trò.

"Ngày tôi đến chào thầy để chuyển vào miền Nam sau 5 năm làm phim ở Hà Nội, thầy tiễn ra đến tận chân cầu thang và nói bất ngờ khi tôi quyết định nghỉ việc.

Ông động viên: Thầy tin Dũng làm được. Vào trong đó, nếu cần hỗ trợ cứ gọi cho thầy nhé. Câu nói đó và tình cảm của thầy khiến tôi vô cùng cảm kích", đạo diễn Nguyễn Tiến Dũng tâm sự.

NSND Nguyễn Khắc Lợi không chỉ nhiệt huyết trong công tác giảng dạy, truyền cảm hứng và niềm đam mê với điện ảnh cho các sinh viên mà còn xin việc, tạo điều kiện cho rất nhiều sinh viên có cơ hội được làm nghề trong các hãng phim lớn và đài truyền hình sau khi tốt nghiệp.